Vrouwelijke MKB’ers – hier liggen de kansen en dit zijn de uitdagingen

Laten we beginnen met het goede nieuws: volgens het recente State of Women-Owned Businesses Report is het aantal door vrouwen gerunde ondernemingen tussen 2014 en 2019 met 21% gegroeid. Sterker nog, het aantal bedrijven in handen van vrouwen is sinds 2007 met vijf keer het nationale gemiddelde gegroeid, met een gemiddelde van 1.072 nieuwe bedrijven dat elke dag worden geopend.

Maar helaas hebben vrouwen op de arbeidsmarkt nog steeds te maken met het welbekende glazen plafond: dit geldt niet alleen voor vrouwen in loondienst. Sommige vrouwen dachten meer mogelijkheden te hebben door een eigen bedrijf te starten. Uit een onderzoek door METRO uit 2018 kwam naar voren dat slechts 23% van de vrouwen in ons land voor zichzelf zou willen beginnen, terwijl dit wereldwijd 45% is, en van die 23% denkt maar liefst 90% dat het niet gaat lukken. Er is dus nog een lange weg te gaan als een evenwicht tussen mannen en vrouwen het doel is.

Meeste vrouwen in zakelijke dienstverlening

De Vlaamse filosofe Griet Vandermassen neemt in haar boek ‘Dames voor Darwin: Over feminisme en evolutietheorie’ een controversieel maar interessant standpunt in door te pleiten voor een wereld waarin biologische verschillen tussen mannen en vrouwen meer worden gewaardeerd. Ze zegt: “Vrouwen zijn gemiddeld bijvoorbeeld zorgzamer en empathischer, terwijl mannen weer vaker competitiever en daadkrachtiger zijn.”

De resultaten van het MKB Trends Report onderschrijven dit. 2000 MKB’ers wereldwijd kregen de vraag: “Over welke vaardigheden moet een succesvolle ondernemer beschikken?” en 37% (het meest genoemde antwoord) van de ondervraagde vrouwelijke MKB’ers noemde: sociale en communicatieve vaardigheden. Bij mannen eindigde dit antwoord op plaats vier. Wat verder opvalt is dat mannen vaker ‘risicobereidheid’ noemden (24%) dan vrouwen (17%). En ook dit past naadloos in de visie van Vandermassen.

Dit heeft ook gevolgen voor de sectoren waarin vrouwen voornamelijk werken en voor salarisverschillen tussen mannen en vrouwen. Griet Vandermassen: “Dat is geen loonkloof, maar een keuzekloof. Vrouwen werken nu eenmaal liever in verzorgende beroepen, een sector die vaak minder betaalt.” Hoewel dit lange tijd waar was, zien we nu toch een positieve tendens in het persbericht n.a.v. Internationale Vrouwendag van de KvK. Het aantal vrouwelijke ondernemers is in de afgelopen vijf jaar gestegen met 29%, terwijl de sectoren waar ze werken niet verandert. De meeste vrouwen zijn werkzaam in de ‘zakelijke dienstverlening’ (24%, vrijwel gelijk de hele periode), ‘gezondheid’ (17% op 1 januari 2016 en 19% op 1 januari 2021) en ‘persoonlijke dienstverlening’ (13% op 1 januari 2016 en 12% op 1 januari 2021). In de detailhandel loopt dit aantal terug van 13% (2016 Q1) naar 11% (2020 Q1). In de overige sectoren blijft de verdeling van vrouwelijke ondernemers ongeveer gelijk deze periode.

Aandeel vrouwelijke ondernemers stijgt

Het absolute aantal vrouwelijke ondernemers in Nederland stijgt flink, van 441.734 in 2013 tot 715.383 in 2022 (62%). Gezien op het totaal aantal ondernemers stijgt dit aandeel echter veel minder hard: 51 vrouwen op 100 mannen in 2013 (34%) tot 59 op 100 in 2022 (37%). Dr. Josette Dijkhuizen, vertelt n.a.v. Internationale Vrouwendag 2022 aan de KvK: “Het verschil met mannen is kleiner geworden en het aandeel vrouwen in topfuncties is langzaam gestegen. Aan de andere kant, het verschil in uurloon van vrouwen en mannen is gelijk gebleven en nog steeds nemen vrouwen het leeuwendeel van de (mantel)zorgtaken op zich. Er is dus echt nog werk aan de winkel als we streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen.”

Branchevereniging NCD voor bestuurders en commissarissen deed in 2017 onderzoek onder MKB-bedrijven met een omzet tussen 5 miljoen en 100 miljoen euro en 50 tot 2000 werknemers. Daaruit kwam naar voren dat vrouwelijke directeuren gemiddeld 15 tot 20% minder verdienen dan mannen en dat het beloningsverschil groter wordt naarmate de leeftijd toeneemt:

Gezien het feit dat het met name vrouwen vanaf 45 jaar zijn die een zorgonderneming leiden, pakt dit dus extra nadelig uit. Bovendien blijkt uit hetzelfde onderzoek dat werkzaam zijn in de sector zorg en welzijn een verlagend effect heeft op het directiesalaris.

Barrières voor vrouwelijke ondernemers

Als het inderdaad zo is dat mannen vaker competitiever en daadkrachtiger zijn, hebben vrouwelijke MKB’ers het waarschijnlijk moeilijker. Dit lijkt te kloppen. We zien wel dat steeds meer vrouwen MKB’er worden, banen creëren en zo een belangrijke bijdrage leveren aan de economie, maar bij het opzetten en laten groeien van hun bedrijf lopen ze tegen meer barrières aan dan mannen. Gelukkig is er ondersteuning, als je maar weet waar je moet zoeken. Denk aan allerlei communities, apps en podcasts die vrouwelijke ondernemers een steuntje in de rug geven door te netwerken, mentoren, evenementen en inspiratie op te laten doen.

Financiering van je MKB

Vanaf de start van hun project is financiering regelen iets waar vrouwen erg tegenop zien. In het eerder aangehaalde onderzoek door METRO noemt 45% van de Nederlandse vrouwen een gebrek aan financiële ondersteuning als grootste belemmering voor een succesvol bedrijf. In de derde editie van Salesforce’s MKB Trends Report wordt toegang tot kapitaal genoemd als de grootste belemmering voor vrouwen in kleine bedrijven.

Een bedrijf starten is al een hele klus, maar het gebrek aan financiering kan het voor vrouwen nog moeilijker maken. Tegenwoordig worden er gelukkig steeds meer gerichte subsidies voor kleine bedrijven toegekend en veel van deze subsidies zijn speciaal voor vrouwelijke ondernemers. De Amerikaanse ondernemer Patricia Handschiegel geeft drie nuttige tips:

• Ten eerste: laat potentiële investeerders zien dat het geld snel kan worden terugverdiend doordat je bedrijf snel gaat groeien. Dit toon je aan met een goed ondernemingsplan, en als je bedrijf al draait, met een goede CRM-tool.

• Haar tweede tip: praat in een eerste gesprek met een potentiële financierder niet te enthousiast over je persoonlijke drijfveren om je bedrijf te starten of te laten groeien. Het risico bestaat namelijk dat je je hierin verliest. Té is nooit goed en de potentiële investeerder is eigenlijk maar in één ding geïnteresseerd: hoe snel verdien ik mijn investering (meer dan) terug?

• Tot slot is het met name voor kleine bedrijven belangrijk om op kleinere schaal naar financiering te zoeken. Denk hierbij aan familie en vrienden, crowdfunding of een incubator.

Sectoren, competitiviteit en tijd

Over de hele linie is er nog steeds een flink gat tussen de omzet van mannelijke en vrouwelijke MKB’ers. Uit een rapport van JPMorgan Chase Institute blijkt dat de omzet van door vrouwen geleide bedrijven in het eerste jaar maar liefst 34% lager ligt dan die van door mannen geleide bedrijven. En na het eerste jaar groeit de omzet ook aanmerkelijk langzamer dan bij mannen. Dit is, zoals eerder genoemd, deels toe te schrijven aan de sectoren waarin vrouwen werkzaam zijn, maar kan ook komen door een minder competitieve houding.

Als derde factor kan tijdgebrek worden genoemd. 60% van de vrouwelijke MKB’ers noemt tijdgebrek als grootste belemmering bij het starten en laten groeien van hun bedrijf, 4% vaker dan mannen (56%). Tijdgebrek heeft vaak een psychologische component: “Vrouwen moeten om te beginnen leren vaker nee te zeggen en ze moeten beter leren focussen. Ze denken vaak dat ze alles moeten, een uitgebreid sociaal leven leiden, een gezin bestieren, én carrière maken. Dan wordt het te vaak van alles een beetje”, aldus de Deventer onderneemster Gerdy Pusceddu-Smoes van Rensink BV.

Een oplossing voor het probleem van de sectoren is al genoemd: verbeter de beloning. Gebrek aan competitiviteit is iets wat met andere kwaliteiten kan worden gecompenseerd, zoals emotionele intelligentie, eerlijk onderhandelen, creativiteit en een innovatieve houding. Ook is de motivatie van de vrouwen die het wel aandurven voor zichzelf te beginnen, vaak erg sterk. In het onderzoek door METRO geeft 46% van de vrouwen die wel voor zichzelf zouden willen beginnen aan dat ze graag hun eigen geld willen verdienen met iets wat ze leuk vinden, 37% wil graag eigen baas zijn en 34% zou trots op zichzelf zijn als ze een eigen bedrijf zouden hebben.

Tijdgebrek kan worden aangepakt door, indien mogelijk, andere prioriteiten te stellen. Maar je zou het ook als een kwaliteit kunnen zien dat vrouwen vaak beter in staat zijn meerdere ballen hoog te houden. Uit onderzoek van Illuminate Ventures bleek dat de werk/gezinsbalans in evenwicht houden voor 31% van de ondervraagde mannen een sterke belemmering vormde bij het starten van een bedrijf. Bij vrouwen was dit slechts 17%.

CRM voor een betere klantrelatie en een hogere omzet

Als we focussen op de kwaliteiten van vrouwen en op wat ze zelf als succesfactoren noemen, staan sociale en communicatieve vaardigheden bovenaan. Precies deze vaardigheden zijn cruciaal voor een goede klantrelaties, die weer cruciaal zijn om als MKB-bedrijf succes te boeken, nu en in de toekomst. Vrouwelijke ondernemers zouden dus kunnen profiteren van deze sterke kant. Als ze ook nog een CRM-systeem inzetten, ontstaat een win-winsituatie.

Met een CRM-systeem verzamel je de steeds groter wordende stroom data op een centrale plaats en kan je je klant centraal zetten. De klant van nu doet aankopen digitaal en verwacht een probleemloze, gepersonaliseerde interactie met jouw bedrijf. Je data zijn goud waard en het MKB Trend rapport onderschrijft dat: 56% van de MKB-bedrijven heeft inmiddels een CRM-systeem. Met een goed CRM-systeem weet je precies wie je klanten zijn en kun je ze dus veel sneller en doelgerichter helpen. Meer efficiëntie voor je bedrijf en meer service voor de klant dus.

Een tweede voordeel van CRM is dat je er de productiviteit, effectiviteit, maar ook de wendbaarheid en de schaalbaarheid en daarmee de omzet van je bedrijf mee kunt verhogen. MKB’s hebben meestal niet de tijd en het kapitaal om op te schalen in afwachting van een grotere omzet. In plaats daarvan willen ze wendbaar genoeg blijven om alles aan te kunnen wat op hun pad komt. En als je medewerkers efficiënter werken, bespaar je (personeels)kosten en verhoog je de omzet.

Uit het rapport Trends in het midden- en kleinbedrijf blijkt tot slot dat vrouwen 42% vaker dan mannen een innovatieve houding belangrijk vinden voor een succesvol bedrijf. CRM is een goed voorbeeld van een innovatief systeem. Wil je overstappen naar een CRM-systeem? Met Salesforce voor het MKB kun je klantrelaties, je verkoop en je klantenservice op een eenvoudige manier beheren. Dit biedt zeker kansen om je als vrouwelijke MKB’er te ontwikkelen en je succeskansen te vergroten!